عجز از وصول به معرفت حق،اولین منزل معرفت

استاد معظم آیت الله سید حسین یعقوبی قائنی(رضوان الله تعالی علیه ) درکتاب شریف سفینة الصّادقین در پاسخ به درد دل یکی از علماء که از نبود امکان شناخت معرفت حق تعالی صحبت به میان می آورد رهنمود هایی می فرمایند که بسیار مفید و قابل توجه است:
(آن عالم)فرمود: آقا سید! نمى شود شناخت. من به جایى رسیده ام که فهمیده ام راهى براى وصول به معرفت نیست.

بنده گفتم: بلى، نتیجه ى مجاهدت هاى کسى که در راه خدا به طور صحیح سلوک کند این است که خود را عاجز از معرفت حق مى بیند، ولى این بدان معنا نیست که شناخت حق امکان ندارد، بلکه به معناى آن است که سیر فکرى او تمام شده، و این تازه اولین منزل معرفت است. از آن پس باید او را سیر دهند تا به کمال برسد. یعنى تا به حال با فکر خودش حرکت مى کرده، اکنون باید از آن طرف عنایت شود و او را ببرند؛ زیرا هیچ گاه با پایان سیر فکر و عقل، راه تمام نمى شود. اگر قدرت فکر و عقل نیست، براق عشق هست.

امام سجاد - صلوات الله علیه - در مقام مناجات با خداوند عرض مى کنند:

«الهى... عجزت العقول عن ادراک کنه جمالک... و لم تجعل للخلق طریقا الى معرفتک الاّ بالعجز عن معرفتک.»[مناجات العارفین]

وقتى انسان درک کرد که نمى تواند و حول و قوه اى در خود نیافت، باید به درگاه الهى عاجزانه تضرع کند. آنگاه اگر لطف حق شامل حال او گشت، خداوند به تفضلش دست او را گرفته و به آستان معرفتش راه مى دهد.
پس راه معرفت مسدود نیست، بلکه همان عجز، خود آغاز راه است.

کتاب سفینه الصّادقین صفحه494